Uchwalenie Konstytucji i jej zaprzysiężenie 3 maja 1791 roku było doniosłym aktem
nie tylko historycznym, ale także dowodem patriotyzmu i demokratycznych przekonań narodu. Konstytucja budziła nadzieję na wyprowadzenie Polski z niewoli i uratowanie jej zagrożonej niepodległości. Przetrwała w tradycji jako ukoronowanie starań polskich patriotów o uratowanie Ojczyzny. Na trwałe do historii przejdą nazwiska najważniejszych twórców: Ignacego Potockiego – marszałka wielkiego litewskiego oraz Hugona Kołłątaja – polityka, pisarza, księdza. Głosili oni ptrzebę takich zmian, które znacznie wzmocniłyby siłę państwa, narażonego na całkowitą utratę niepodległości.
Najważniejszymi sprawami związanymi z reformą zajął się sejm, zwany Czteroletnim lub Wielkim. Uchwalona w czasie jego obrad Konstytucja znosiła liberum veto i wolną elekcję,
a wprowadzała dziedziczność tronu. Wzięła pod opiekę chłopów i przyznała prawa mieszczanom. Należy podkreślić, że była to pierwsza w Europie oraz druga na świecie po Stanach Zjednoczonych tak postępowa ustawa.
Konstytucja 3 Maja obowiązywała tylko 14 miesięcy, nastąpił bowiem drugi, a potem trzeci rozbiór Polski, który zlikwidował niepodległe państwo polskie na 123 lata. W 1795 roku Polska przestała figurować na mapach Europy. Jej ziemie podzieliły między siebie trzy państwa zaborcze, włączając je w obręb swoich terytoriów. O wolność i prawa Polacy musieli walczyć jeszcze przez wiele lat. Konstytucja 3 Maja stała się w tych latach symbolem wewnętrznych sił narodu zdolnego do politycznego odrodzenia się.
Krystyna Wołkowiecka
Ewa Suda
